Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Gminie Dąbrowice

Definicja przemocy w rodzinie

Przemoc w rodzinie – każde zachowanie wobec osoby bliskiej, które ma na celu utrzymanie nad nią władzy i kontroli. Jest to zamierzone, wykorzystujące przewagę sił działanie przeciwko członkowi rodziny naruszające jego godność, wolność oraz podstawowe prawa powodujące cierpienie i szkody.

Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, iż:

• jest intencjonalna, zamierzona, celowa – nie istnieje coś takiego, że ktoś ‚niechcący’ kogoś np. uderzył,

• ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary,

• odbywa się w warunkach nierównowagi sił – sprawca wykorzystuje przewagę (fizyczną, psychiczną, ekonomiczną) nad ofiarą,

• narusza prawa ofiary,

• powoduje cierpienie i krzywdę ofiary,

• naraża zdrowie (psychiczne, fizyczne) i życie na poważne szkody.

Przemoc w rodzinie nie jest incydentalna, zazwyczaj ma charakter długotrwały i cykliczny. W Polsce corocznie dochodzi do kilkuset zabójstw na tle przemocy w rodzinie. Przemoc nie zawsze pojawia się od razu, niekiedy jej początek ma miejsce dopiero po wielu dobrze spędzonych latach. Wydarzeniem ją inicjującym może być ślub, narodziny dziecka, zamieszkanie razem. Przemoc domowa najczęściej krzywdzi dzieci, a wśród dorosłych w małżeństwie czy konkubinacie aż 90% ofiar stanowią kobiety.

Formy przemocy:

• Przemoc fizyczna – każde zachowanie sprawiające ból fizyczny ofierze, uszkodzenie jej ciała, pogorszenie jej zdrowia lub pozbawienie ją życia.

• Przemoc psychiczna – każde zachowanie, które zmniejsza poczucie własnej wartości ofiary, wzbudzanie w ofierze strachu oraz pozbawienie jej poczucia bezpieczeństwa i kontroli nad własnym życiem.

• Przemoc seksualna – każde zachowanie zmuszające ofiarę do podjęcia niechcianych zachowań o charakterze seksualnym lub zdeprecjonowanie jej seksualności.

• Przemoc ekonomiczna – każde zachowanie uzależniające ekonomicznie ofiarę od sprawcy.

• Zaniedbanie – naruszenie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich, np. rodziców wobec dzieci czy osób dorosłych wobec seniorów.

Przemoc w rodzinie nie jest zjawiskiem marginalnym, jest najczęściej popełnianym przestępstwem po przestępstwach przeciwko mieniu i życiu. Zdarza się częściej niż przemoc obcych ludzi na ulicach, w miejscach publicznych. Uszkodzenia ciała kobiet najczęściej pojawiają się na skutek przemocy domowej, częściej niż w przypadkach wypadków, napadów dokonanych przez nieznajomych.

Rodziny, w których występuje przemoc to niekoniecznie takie z tzw. "niższych warstw społecznych", w których sprawca jest alkoholikiem, osobą chorą psychicznie czy niezrównoważoną emocjonalnie. Przemoc zdarza się w każdej warstwie, wśród różnych ludzi.

Wiele ofiar przemocy nie zdaje sobie sprawy z tego, że nimi są. Wiele z nich odwrotnie – wie o tym, jednak nie zmienia swej sytuacji. Ofiara jest słabsza i sama ma ograniczone możliwości samoobrony. Z czasem przejmuje punkt widzenia sprawcy i zaczyna myśleć, że rzeczywiście "sama jest sobie winna". Obie osoby mają coraz bardziej zniekształcone widzenia sytuacji. Sprawca oskarża ofiarę o odpowiedzialność za przemoc, którą stosuje, a ofiara wierzy mu i myśli, że tak właśnie jest. W rzeczywistości jednak, to ten - kto ma przewagę i za pomocą siły stara się zmusić drugą osobę do określonego zachowania - stosuje przemoc. I to on jest odpowiedzialny za swoje zachowanie, niezależnie od tego co robiła i jak reagowała ofiara.

Zespół interdyscyplinarny tworzy wójt, burmistrz albo prezydent miasta, powołując do niego przedstawicieli: jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty, ochrony zdrowia i organizacji pozarządowych.

W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą także kuratorzy sądowi jak również prokuratorzy oraz przedstawiciele instytucji działających na rzecz przeciwdziałania przemocy.

Zadania zespołów interdyscyplinarnych:

Zespół ma za zadanie m.in. diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie, następnie podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w celach zapobiegawczych bądź podejmowanie interwencji w środowisku dotkniętym patologią.

Konieczne jest opracowywanie i realizacja indywidualnych planów pomocy i inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc, a następnie monitorowanie sytuacji w tych rodzinach.

Do zadań zespołu należy również dokumentowanie podejmowanych działań, a także ich efektów.